رسانه‌های‌آمریکایی با اشاره به ابتکارهای جدید ایران برای بی‌اثر کردن تحریم‌ها، از کاهش احتمال احیای برجام خبر داده و عدم بازگشت ایالات متحده به توافق را یک شکست بزرگ برای بایدن و دولتش خواندند. برخلاف ارزیابی‌های اولیه دولت بایدن مبنی بر احیای برجام، رسانه‌های آمریکایی طی هفته گذشته اذعان کرده‌اند امیدهای ایالات متحده برای احیای برجام- البته با مختصات مورد نظر دولت بایدن- روز به روز کمرنگ‌‌تر می‌شود. 

امیدهای مقام‌های دولت جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا برای احیای برجام در فضایی تیره‌تر می‌شود که دولت دموکرات آمریکا در حال حاضر با دگرگون شدن متغیرهای تاثیرگذار بر موضوع هسته‌ای ایران گرفتار مصائب زیادی است و در یک شرایط برزخی قرار گرفته است. امیدهای واشنگتن برای حصول یک توافق ضعیف در وین برای بازگرداندن برنامه هسته‌ای ایران به جعبه- به قول تونی بلینکن و جیک سالیوان- که رضایت مخالفان قدرتمند برجام در کنگره آمریکا را هم جلب کند، همگی در حال فروپاشی است. 

این در حالی است که ارزیابی دولت بایدن این بود که با حفظ فشار موثر بر تهران با تداوم کاربرد ابزار تحریم‌های دولت ترامپ، ایران در نهایت وادار به قبول شروط آمریکا می‌شود اما در مقابل تهران با تولید اهرم در برابر فشارهای آمریکا برای امتیازگیری، شرایط را برای طرف ناقض برجام دشوار کرده و باعث شد عقربه‌های زمان به ضرر طرف آمریکایی بچرخد. اقدامات جبرانی ایران شامل غنی‌سازی 60 درصد و توقف اجرای پروتکل الحاقی، گام‌های مهمی بوده‌ که به پیچیدگی شرایط برای آمریکا و تروئیکای اروپا افزوده است. 

این تنها مشکل پیچیده دولت بایدن نیست؛ نبود اجماع در آمریکا برای بازگشت این کشور به توافق ناکام هسته‌ای سال 2015 و حتی مخالفت‌های دو حزبی در این باره، توان هرگونه ابتکار عمل دیپلماتیک را از دولت بایدن -که مشکلات داخلی بی‌سابقه آمریکا آن را تبدیل به دولتی ضعیف کرده- سلب کرده است. در همین زمینه شبکه بلومبرگ گزارش داد گروه‌هایی که از تصمیم ترامپ برای خروج از برجام حمایت کردند و شامل سناتورهای جمهوری‌خواهی چون «تد کروز» و «تام کاتن» می‌شود، به وضوح گفته‌اند در تلاشند به رئیس‌جمهور احتمالی جمهوری‌خواه آینده کشورشان فشار آورند که مجددا هر تحریمی را که بایدن با لغو آن علیه ایران موافقت کند، بازگرداند. 
 

کشف راه‌های مقابله با تحریم

پایگاه خبری - تحلیلی بلومبرگ طی گزارشی مبسوط نوشت: با توجه به اینکه ایران راه‌های مقابله با تحریم‌های ایالات متحده را پیدا کرده است، دولت بایدن با این واقعیت هشداردهنده روبه‌رو است که بازگشت به برجام احتمالا دیگر امکانپذیر نیست. این پایگاه تحلیلی به نقل از منابع آگاه از مذاکرات وین درباره احیای برجام مدعی شد مقام‌های آمریکایی پس از آنکه چندین ماه گفت‌وگو برای بازگشت به برجام به حصول توافق منجر نشد، هم‌اکنون در حال بازبینی و بررسی گزینه‌های خود هستند. 

این در حالی است که تیم سیاست خارجی آمریکا تا چندی قبل با تحت فشار قرار دادن ایران اظهار می‌کردند پنجره بازگشت به برجام همیشگی نیست تا کشورمان را در منگنه قرار دهند. حتی مقامات مرتبط با مذاکرات وین نظیر رابرت مالی عنوان می‌کردند تمام تحریم‌های ترامپ هم برداشتنی نیست! تا ماه قبل، مذاکره‌کنندگان آمریکایی در مذاکرات هسته‌ای گرند هتل وین امیدوار بودند بزودی توافق نهایی مطلوب واشنگتن درباره احیای برجام حاصل شود اما مقامات آمریکایی چیزی جز نگرانی و شکست نصیب‌شان نشد. 
 

یک شکست بزرگ برای بایدن

این منابع آگاه به بلومبرگ گفتند اگرچه ایالات متحده همچنان خواستار بازگشت سریع به برجام به عنوان مسیری به سوی یک توافق «طولانی‌مدت‌تر و مستحکم‌تر» است اما همچنان تمایل دارد جایگزین‌های دیگر را مورد ارزیابی قرار دهد که این شامل برداشتن گام‌های موقت به سوی کاهش محدود تحریم‌ها در قبال اقدام ایران در متوقف کردن اکثر فعالیت‌های غنی‌سازی است. 

بلومبرگ سپس با اشاره به این موارد تأکید کرد عدم بازگشت به توافق اولیه هسته‌ای، یک شکست بزرگ و چشمگیر برای رئیس‌جمهور آمریکا محسوب می‌شود که احیای توافق چندملیتی برجام را به عنوان اولویت اصلی سیاست خارجی خود قرار داده بود و برای طرح‌هایش در غرب آسیا عامل کلیدی بود. 
بلومبرگ با اشاره به ناکارآمدی ابزار تحریم‌ها برای تحقق اهداف واشنگتن در قبال جمهوری اسلامی ایران ادامه داد طبق گفته منابع آگاه، چالشی که مذاکره‌کنندگان آمریکا در مذاکرات وین برای احیای برجام با آن روبه‌رو هستند، این است که دولت بایدن نتوانسته از اهرم تحریم‌ها در قبال ایران بهره جوید و حتی پیشرفت سریع برنامه هسته‌ای ایران نشان می‌دهد به ‌رغم فشارهای اقتصادی مداوم ناشی از تحمیل تحریم‌ها، ایران آمادگی تسلیم شدن در مقابل آمریکا را ندارد. 

 بلومبرگ ادامه داد به ‌رغم وجود برخی تنش‌ها و مذاکرات پیچیده درباره احیای برجام، برخی دیپلمات‌ها و تحلیلگران بر این باورند ممکن است ایران همچنان برای توافق آماده باشد. 
 

روایت سی‌ان‌ان

شبکه خبری سی‌ان‌ان هم در گزارشی با اشاره به آغاز به کار دولت جدید در ایران به نقل از یک مقام آمریکایی نوشت: «ما به عنوان یک گروه به ایرانی‌ها درباره اینکه چه چیزی می‌توانیم بدهیم و چه چیزی نه، بسیار روشن صحبت کرده‌ایم. تیم روحانی این را درک می‌کرد... باید ببینیم آیا تیم رئیسی هم آن را درک می‌کند یا نه و اینکه آیا تیم مذاکره‌کننده عوض می‌شود یا خیر».

مقام آمریکایی گفته همه طرف‌ها احساس می‌کنند زمان در حال گذر است. او گفت: «همه ما می‌خواهیم به مذاکرات برگردیم و می‌خواهیم روی این مساله کار کنیم اما واقعیت این است که مذاکرات نمی‌تواند تا ابد ادامه داشته باشد». وی اضافه کرد: «با توجه به اینکه ایران در حال غنی‌سازی است ممکن است زمانی بیاید که برجامی برای بازگشت به آن موجود نباشد، البته هنوز کار به آنجا نرسیده است».

سی‌ان‌ان همچنین نوشته برای ایرانی‌ها مساله مهم تضمین‌ها است. یک مقام آمریکایی گفت: «تهران می‌خواهد مطمئن شود وقتی توافق را کاملا اجرا می‌کند سر و کله ترامپ دومی پیدا نمی‌شود».

سی‌ان‌ان نوشته آمریکایی‌ها گفته‌اند قادر به ارائه ضمانت درباره اقداماتی که دولت بعدی آمریکا انجام خواهد داد نیستند. مقام‌های دولت جو بایدن در محافل خصوصی گفته‌اند که دولت پیشین این کشور موانع سنگینی را بر سر راه بازگشت به توافق هسته‌ای ایجاد کرده و آنها در حال برنامه‌ریزی‌های اقتضایی جهت عبور از این موانع هستند. 

یک مقام دیگر که از روند مذاکرات وین آگاه است به سی‌ان‌ان گفته امیدها برای احیای برجام «بتدریج کمرنگ شده‌اند». او گفت که هدف اصلی آمریکا رسیدن به توافق برای بازگشت به برجام قبل از انتخابات ریاست‌جمهوری ایران بود اما چنین هدفی محقق نشد. سی‌ان‌ان نوشته طرح آمریکا برای «طولانی‌ و قوی‌تر کردن» توافق- آنطور که مقام‌های آمریکایی می‌گویند- کمکی به پیشبرد مذاکرات نکرده است زیرا ایرانی‌ها تمایلی به گفت‌وگو بر سر مسائل غیرهسته‌ای مانند موشک‌های بالستیک ندارند. 
 

ایرانی‌ها بخوبی آموخته‌اند

روزنامه آمریکایی «نیویورک‌تایمز» هم هفته گذشته طی یادداشتی مشابه با گزارش‌های بلومبرگ و سی‌ان‌ان درباره روند مذاکرات «وین» برای احیای برجام نوشت که به‌رغم آنکه «جو بایدن» رئیس‌جمهور ایالات متحده وعده احیای برجام را داده بود اما هم‌اکنون امیدها برای بازگشت فوری به توافق هسته‌ای ایران رو به کمرنگ شدن است. 

نیویورک‌تایمز نوشت: بازرسان بین‌المللی عملا‌ کور شده‌اند و در سایت هسته‌ای نطنز، سانتریفیوژها با سرعت مافوق صوت در حال چرخش هستند و شروع به غنی‌سازی مقادیر کمی از سوخت هسته‌ای با درصد غنای نزدیک به بمب اتم کرده‌اند. 

این روزنامه آمریکایی در نتیجه‌گیری خود نوشت: مشاوران بایدن این نگرانی‌های خود را پنهان نمی‌کنند که طرف ایرانی به اندازه‌ای از روند فعلی و برنامه‌های فعلی آموخته‌اند که احتمالا‌ در آینده نزدیک و شاید در همین پاییز امسال، بازگشت به توافق قبلی هسته‌ای غیرممکن باشد.

منبع: وطن امروز